Yağların ve Proteinlerin Oksidasyonu
Merhabalar enerji sistemlerini yazmaya ve sizleri bilgilendirmeye devam ediyorum. Bugün Yağların ve Proteinlerin Oksidasyonu hakkında bilgi vereceğim. Öncelik konumuz oksidasyon nedir onu bilmemiz gerekiyor.
Oksidasyon : Oksidasyon türkçe çevirisi ve biyoloji biliminde “yükseltgenme” anlamına geliyor. Yani elektronların bir atom veya molekülden ayrılarak kimyasal bir tepkimeye girmesidir. Ancak bizim bununla bir alakamız yok bizim için yani beden eğitimciler için “oksidasyon” oksitlenme, oksijen ile reaksiyona girme anlamını taşıyor.
Yağların Oksidasyonu
Yağlar yetişkin bir erkekte 90.000-110.000 kcal’lik enerjiyi sağlayabilirken, karbonhidratlar 2.000 kcal’lik bir düzeye sahiptir. yağlar organizmada fosfolipit, kolesterol ve trigliseridler şeklinde bulunsa da temel enerji kaynağı trigliseridlerdir ve yağ hücreleri depo edilmektedir. Yağların oksidasyonuna lipolisiz adı verilir.
[quotes quotes_style=”bquotes” quotes_pos=”center”]Trigliserid +3H2O —Lipaz—> Gliserol + 3mol Serbest yağ asidi[/quotes]
Depo yağlar adipozdan difüzyonla dolaşıma katılır. Plazmada albumine bağlanarak yağ asitleri halini aldıktan sonra, aktif hücreye gelerek enerji için metabolizmaya uğrarlar. Egzersizin süre ve şiddetine, sporcunun performans şekline düzeyine göre egzersizde enerji ihtiyacının %30-%80’i kadarı yağlardan sağlanılır.
Lipolisiz sırasında lipaz enzimi kullanılırken, yağ dokudan serbest yağ asitlerinin mobilizasyonu epinefrin ve norepinefrin, glukagon ve büyüme (growth) hormonu ile aktive edilir.
| Beta Oksidasyonu | ||
|---|---|---|
| 1 mol Gliserol + Krebs | 19 ATP | |
| Trigliserid +3H2O---> | ||
| 3 mol 18 karbonlu Yağ asidi + Krebs | 441 ATP | |
| 460 ATP |
Proteinlerin Oksidasyonu
Dayanıklılık tipi egzersiz (ultra marayon, triatlon v.b.) ve çok yoğun antrenmanlarda proteinin oksidasyonuna ihtiyaç duyulabilir.
Protein (öncelikle amino asidlere indirgenir)
- Leucine
- Iseleusine
- Valin
- Glutamine
- Aspartate
Deaminasyon ile aminoasitlerin nitrojeni uzaklaştırılır. Örneğin; Alamine, amino grubunu kaybeder ve bir çift O2 ile piruvik asite indirgenir
Alanine -> Piruvik asite,
Glutamine -> Alfa ketoglurik asite,
Aspartat -> Oxaloasetik asite indirgenir ve krebs çemberine girerek, enerji için oksidasyona uğramaktadır.
