Planlama; kapsadığı süreye göre kısa, orta ve uzun vadeli, örgütlenme biçimine göre merkezi ve merkeziyetçi olmayan, çevrelediği alana göre örgütsel, kentsel, bölgesel ve ulusal, düzeyine göre ise stratejik, taktik ve operasyonel planlama olarak sınıflandırılmaktadır. Planlama Türleri ‘ne değinecek olursak;
Makale içerikleri
Planlama Türleri
Sürelerine Göre Planlama Türleri
Kısa Vadeli Planlama: Bir yıl veya daha az bir dönemi kapsayan planlar, kısa vadeli planlardır. Kurumun yapısı, stratejisi ve nitelikleri sabit olarak değerlendirilir. Yöneticiler, kısa vadeli planlarda sadece belli faaliyetlerin yürütülmesinde kullanılan teknoloji ve kaynakların kullanımı üzerinde etkili olabilirler.
Orta Vadeli Planlama: Bir ile beş yıl arasında uygulanan plan türlerine orta vadeli planlar denir. Orta vadeli planlar genellikle politika değişiklikleri esnasında yaşanacak geçiş dönemlerinde uygulanan planlardır.
Uzun Vadeli Planlama: Beş yıldan daha uzun süreyi kapsayan planlar ise uzun vadeli plan olarak tanımlanır
Örgütlenme Biçimine Göre Planlama Türleri
Merkezi Planlama: Geleneksel planlama olarak da adlandırılan merkezi planlama, planlamanın tüm süreçlerinin merkez tarafından yerine getirildiği bir planlama türüdür.
Merkeziyetçi Olmayan Planlama: Bölgesel, yerel, kurumsal veya kişisel düzeydeki ihtiyaçlara uygun olarak merkezi bağlayıcılığı olmaksızın yapılan planlama olarak tanımlanabilir.
Planlama Türleri
Çevrelediği Alana Göre Plan Türleri
Örgütsel Planlama: Örgütün sahip olduğu insan gücü, sermaye, vb. kaynakların etkili ve eşgüdümlü bir şekilde hedefleri gerçekleştirmek amacıyla harekete geçirilmesini ifade eder.
Kentsel Planlama: Bir kentin fiziksel, coğrafi, toplumsal ve ekonomik özelliklerinin kenti çevreleyen tüm koşullarla belirlenerek, bunların gelecekteki yönelimlerine ilişkin tahminde bulunma ve kentsel hizmetleri bu tahminlere göre ayarlama eylemidir.
Bölgesel Planlama: Sınırlarını coğrafi, ekonomik, yönetsel ya da toplumsal ölçütlerin belirlediği ve birden fazla yerleşim birimini içine alan mekânda, içerdiği hedeflere ulaşmasını ve bunun için gerekli kaynakların harekete geçirilmesini öngören bir planlama türüdür.
Ulusal Planlama: Öngörülen bir süre içerisinde ulaşılmak üzere ulusal ve uluslararası boyutta ekonomik, siyasi ya da toplumsal hedefleri belirleme ve ulusal kaynakları bu hedefler doğrultusunda harekete geçirmedir.
Düzeylerine Göre Plan Türleri
İşletmelerde planlama üç ayrı düzeyde sınıflandırılabilir. Bunlar stratejik planlama, taktik planlama ve operasyonel planlamadır.
Stratejik Planlama: İşletmenin uzun vadeli amaçlarının belirlenmesi, bu amaçlara ulaşmak için faaliyete ilişkin seçeneklerin geliştirilmesi ve gerekli olan kaynakların temin edilmesi sürecidir. Diğer yandan işletmenin uzun vadeli amaçları ve stratejileri ile ilgili karar almayı içerir. Bununla birlikte stratejik planlama, işletmeye birçok konuda rekabet avantajı sağlamaktadır
Taktik Planlama: İşletmenin stratejik planları daha sonra taktik ve işlemsel düzeydeki yöneticiler tarafından yerine getirilecek planlama faaliyetlerine temel oluştururlar. Taktik planlama, stratejik planlar tarafından belirlenen faaliyetlerin yerine getirilmesini içerir (Bateman ve Zeithaml, 1990). Diğer bir ifadeyle taktik planlama, işletmenin çeşitli bölümlerindeki mevcut faaliyetler üzerinde duran kısa vadeli planlamadır. Yöneticiler taktik planlamayı gelecek bir yıl içinde işletmenin çeşitli bölümlerinde başarıya ulaşabilmek için neler yapılması gerektiğini saptamak için kullanırlar.
Operasyonel (İşlemsel) Planlama: İşletmenin alt düzeylerinde gereksinim duyulan belirli işlem ve süreçleri tanımlar.
Rekreasyon etkinliklerinin planlamasında, belirtilen planlama türlerinden özelikle, stratejik ve operasyonel planlama daha çok kullanılmaktadır. Bu nedenle ünitenin bu bölümünde, stratejik ve operasyonel planlama konuları detaylı bir şekilde açıklanacaktır.