Merhabalar, bugün oksijen tüketimi ve enerji üretimi ilişkisi hakkında yazacağım. Bu konuda aklınızda soru işareti bırakmamaya gayret edeceğim. Lafı fazla uzatmadan başlayalım.
Oksijen Tüketimi ve Enerji Üretimi ilişkisi
Aerobik yolla; ATP yenilenmesi sırasında;
- 1 mol ATP resentezi için (glikoz) 3.5 lt O2
- 1 mol ATP resentezi için (yağ) 4.0 lt O2 ‘ye gerek vardır.
- 1 mol glikojen yıkımı için 134.4 lt O2
- 1 mol palmitik asit yıkımı için 515.2 lt O2 gerekmektedir.
Bu yıkım işlemleri sırasında önemli miktarda enerji açığa çıkmaktadır. Örneğin; 1 mol glikojen (180 gr) yıkımı ile 686 kcal enerji açığa çıkmaktadır. Açığa çıkan bu enerjinin yaklaşık yarısı ısı olarak kaybedilmekte diğer yarısı ile ATP resentezi yapılmaktadır.
ATP resentezi
Besin maddelerinin oksidatif fosforilasyonunda (yanamsı sırasında):
- Karbonhidratlar 1 lt O2 kullanarak 5 kcal
- Yağlar 1 lt O2 kullanarak 4.7 kcal ısı enerjisi açığa çıkarırlar.
Bu açıdan konuya yaklaşıldığında yağların enerji kaynağı olarak kullanımı daha yüksek O2 tüketimi gerektirmektedir. Aynı miktarda O2 tüketilerek elde edilen enerji miktarı karbonhidratlarda daha yüksektir. Bu yüzden karbonhidratlar O2 tüketimi bakımından yağlara göre daha avantajlıdır.
Her fiziksel aktivitede egzersizin şiddetine göre bir oksijen gereksinimi söz konusudur. Örneğin, koşu sırasında her bir metre için vücut ağırlığının her kilogramı başına 20.2 ml oksijene gereksinim vardır. 5000 metre koşan 60 kg ağırlığındaki bir sporcunun tüketeceği O2 miktarı 0.2x60x5000 = 60 lt O2 ‘dir. Eğer kullanılan temel enerji kaynağı glikojen olduğu düşünülürse, 60 x 5 = 300 kcal enerji açığa çıkmıştır.