Miyoglobin Oksijenasyonu aynı zamanda oksijen-miyoglobin depolarının yenilenmesi demektir. Miyoglobin, iskelet kasında bulunan demirli bir bileşiktir. Oksijenin kas hücresinde depolanmasını sağlayan protein yapıda (bir polipeptit zinciri olan) olan bir maddedir. Kandaki hemoglobin ile benzer bir yapı ve fonksiyon gösterir. 1 mol miyoglobin 1 mol O2 bağlar. Kandan Oksijeni kolayca alır ve oksijeni parsiyel oksijen basıncı (PO2) düştüğü zaman verebilir.
Miyoglobinin iki temel görevi vardır ;
- Oksijen deposu görevi,
- Oksijenin kandan mitakondrilere difüzyonunu sağlama görevi.
Miyoglobin Oksijenasyonu
Miyoglobinin oksijeni bırakması için parsiyel oksijen basıncının 10-15 mmhg ‘ye düşmesi gerekir. Her bir kg kas kitlesinde yaklaşık 11.2 ml ve toplam olarak 300-500 ml kadar olduğu bilinmektedir.
Miyoglobin oksijenasyonu egzersizin başında henüz oksijen taşıma sistemi (solunum-dolaşım) devreye girmeden önce dokuya oksijen sağlama özelliği nedeniyle önem taşımaktadır. Ayrıca kılcak damarlardaki hemoglobinden kas liflerindeki mitakondrilere oksijen difüzyonunda rol oynamaktadırlar.
Kırmızı (yavaş kasılan) kas liflerinde daha yüksek oranda miyoglobin bulunmakta ve sporcunun kas kitlesinin büyük oluşu ile oksimyoglobin miktarında da artış görülmektedir. Antrenmanla miyoglobin miktarı arttırılarak sporcunun oksijen depolama yeteneğide arttırılır.
Oksijen-Miyoglobin Depolarının Yenilenmesi
Sonuç olarak egzersiz sonrasında metabolik hız bir süre hızlı devam etmekte, bu dönemde fosfojen depoları, glikojen depoları tamamlanmakta (yenilenmekte), miyoglobinin oksijenasyonu sağlanmakta, kas ve kas dokuda biriken laktik asit uzaklaştırılmaktadır. Bu sürece toparlanma (normale dönme) adı verilir.
Yorucu ve bitkinlik verici bir egzersizden sonra toparlanma için gerekli sürelerin bilinmesi antrenörler açısından önemlidir. Çünkü organizmada yenilenme gerçekleşmeden ve enerji depoları tamamlanmadan yapılacak çalışmaların yararı olmayacağı gibi zararıda bulunabilir.
Toparlanma Süreci ve Gerekli Süreler
| Toparlanma işlemi | Minimum Süre | Maksimum Süre |
|---|---|---|
| Alaktasid oksijen borcu ödenmesi | 3 dk | 5 dk |
| -Fosfojen yenilenmesi | 30 sn | 3 dk |
| -Miyoglobin oksijenasyonu | 1 dk | 2 dk |
| Laktasid Oksijen borcu ödenmesi | 30 dk | 1 saat |
| -Kısa süreli egzersiz sonrası | 5 saat | 24 saat |
| Uzun süreli egzersiz sonrası | 10 saat | 48 saat |
| Kas-kandan laktik asidin uzaklaştırılması | 1 saat | 2 saat |
| -Salt (pasif) toparlanma ile | 1 saat | 2 saat |
| Aktif (egzersizli) toparlanma ile | 30 dk | 1 saat |
Antrenman sonrası toparlanma konusu daha detaylı incelenmesi gereken bir konudur. Antrenman sonrası toparlanma ile ilgili makalemi okuma isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.
[quotes quotes_style=”bquotes”]Yararlanılan Kaynak : Prof. Dr. Mehmet GÜNAY, Prof. Dr. Kemal TAMER, Prof. Dr. İbrahim CİCİOĞLU, Spor Fizyolojisi ve Performans Ölçümü, Gazi Kitabevi, Ocak 2013[/quotes]