Kaslar ve Antrenman arasında ki ilişkiler ve kas sisteminin ayrıntıları her antrenörün bilmesi gereken önemli faktörlerdir. Kemik ve eklemler vücudun kaldıraçları olup, iskeleti oluştursalar da tek başlarına hareket etme yetenekleri yoktur. Halbuki hareket etmek vücudun temel fonksiyonudur. Uyarılabilen özellikteki kas hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluşan kas doku uyarıları zar yüzeyleri boyunca iletebilme ve bu elektriksel değişiklik ile mekanik olarak kasılabilme veya boylarını kısaltma yeteneğine sahiptir.
Kaslar ve Antrenman
Kasların kasılması ile iskelet sisteminin hareketleri, kanın kalpten pompalanması, solunum ve sindirim gibi organik faaliyetler gerçekleştirilir. İskelet kasları özellikle antrenman açısından ayrı bir önem taşır. Çünkü her türlü fiziksel iş ve spor aktiviteleri kaslar tarafından oluşturulur. Hemen hemen organik faaliyetlerin tamamı kas kasılmaları ile gerçekleştirilir.
Kasılma ve gevşeme yeteneğine sahip olan kaslar organizmada (217 çift civarında) vücut ağırlığının %40-45 ‘ini oluştururlar. Organizmada 3 tür kas dokusu vardır. Bunları sırası ile birlikte aşağıda anlatmaya çalışacağım.
Düz Kaslar
Otonom sinir sistemi tarafından uyarılan ve istem dışı kasılan düz kaslar, aktin ve myozin flamentlerinin, belirli bir düzen içinde değilde rastgele bir dağılım göstermesi nedeniyle, mikroskopik açıdan enine çizgi göstermezler ve bu yüzden düz kaslar adını alırlar. Sinirsel kontrolü nedeniyle de istem dışı (unvoluntary) kasılan kaslar olarak nitelendirilirler. Kan damarları, iç organlar, bağırsak v.b organlarda bulunurlar.
Çizgili (Hareket) kaslar
Aktin ve myozin flamentlerinin belirli bir düzen içinde dağıldığı iskelet kasları, çizgili görünümdedir ve istemli (voluntary) kaslar olarak adlandırılırlar. Somatik sinir sistemi tarafından uyarılan iskelet kaslarının kasılması ile hareketler meydana getirilir.
Kalp Kası
Yapısal açıdan iskelet kaslarına benzeyen kalp kası (myokart) çizgili görünür. Fonksiyonel açıdan ise düz kaslara benzerler (istem dışı) otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilirler.
Kasların Ortak Özellikleri
Kasların 5 temel özelliğinden bahsedilebilir. Bunlar uyarılabilme, uyarıları iletebilme, kasılabilme, esneklik (elastik olma) ve vizkozite özellikleridir.
Uyarılabilme : Kas doku sinir uyarıları ile uyarılabilir yapıdadır.
İletebilme : Kas doku uyarılarını zar yüzeyleri boyunca iletebilir yapıdadır.
Kasılabilme : Kasın uyarana cevabı kasılmasıdır. Kasılma sırasında kasın böylece boyunda uzama-kısalma veya geriminde bir değişme meydana gelir.
Esnek (elastik) olma : Kas kasılmadan sonra gevşerken orjinal formuna dönebilme özelliğine sahiptir.
Vizkozite özelliği : Kaslar vizkoz kitle özelliğine de sahiptirler. Kas kasılırken şeklini değiştirmek isteyen iç ve dış kuvvetlere karşı iç sürtünme ile direnç gösterirler. Bu özellik sayesinde kas kasılması sırasında bir frenleme meydana gelirken, bu da kası tehlikelerden (kopma, yırtılma) korur.
İskelet kasları bu özelliklerinin yanı sıra bazı fonksiyonlara sahiptir ve bunların sayesinde hareketleri gerçekleşir.
İskelet Kasının Fonksiyonları
5 temel fonksiyondan söz edilmektedir.
Hareket : Organizmanın hareketleri (koşma, atlama, atma, itme, çekme, yürüme, vurma, taşıma v.b) kas kasılmaları ile sağlanmaktadır.
Koruma : İç organları korurlar (örtmüş oldukları yapıları) .
Isı üretimi : Kaslarda üretilen enerjinin bir kısmı mekanik işe çevrilir. Geri kalan kısmı ise ısıya dönüşür.
Mekanik İş Yapabilme Yeteneği : İskelet kasları kasılma ve gevşemeler sayesinde mekanik bir iş yaparlar. Yani bir yükün belirli bir mesafe boyunca uygulanmasını sağlarlar.
Postürü Sağlama : Organizmanın yerçekimi etkisine bağlı olarak uzaydaki konumu belirler, yani vücudun dik duruşunu sağlarlar.
[quotes quotes_style=”bquotes”]Yararlanılan Kaynak : Prof. Dr. Mehmet GÜNAY, Prof. Dr. Kemal TAMER, Prof. Dr. İbrahim CİCİOĞLU, Spor Fizyolojisi ve Performans Ölçümü, Gazi Kitabevi, Ocak 2013[/quotes]
