Merhaba arkadaşlar,bu yazımızda ülkemizde görülme sıklığı %1.3 olan ve tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilen çölyak hastalığından bahsedeceğiz. Çölyak hastalığı nedir? Çölyak hastaları nasıl beslenmelidir? Glutensiz diyet yasakları ve serbestleri nelerdir? Sorularına cevap bulacağız.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı ince bağırsağın GLUTEN adlı proteine karşı gösterdiği ömür boyu süren hassasiyet ve alerjidir. Gluten buğday,arpa,çavdar,yulaf gibi tahıllarda bulunur.Alınan gıda ince bağırsaklarda sindirime uğradıktan sonra bağırsak mukozası üzerindeki villus çıkıntıları ile emilerek kana karışır.Ancak çölyak hastaları glutenli yiyecek tükettiklerinde ince bağırsağın glutene olan alerji ve hassasiyetinden dolayı villus çıkıntıları tahrip olarak azalır,küçülür.Bu nedenle bağırsak yüz ölçümü azalır ve alınan besinlerin emilimi olumsuz etkilenir.Sonuç olarak hastalık belirtileri yüz gösterir.
ÇÖLYAK HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Kansızlık
- İshal-kabızlık
- Hazımsızlık
- Karın bölgesinde ağrı
- Kusma
- İştahsızlık
- Baş ağrısı
- Gaz şikayetleri
- Sinirlilik
- Yorgunluk
- Ciltte kaşıntılı döküntüler
- Eklem,kas ağrıları
- Çocuklarda gelişme geriliği
GLUTENSİZ DİYET NASIL UYGULANIR?
Çölyak hastalığının günümüzde tek tedavi şekli ömür boyu sürecek glütensiz diyettir.
Tüketilmemesi gerekenler;
- Buğday,arpa,çavdar ile hazırlanan her türlü ürün(un,buldur,kuskus,erişte,irmik,makarna,şehriye,yarma,simit,börek,pasta,şehriye çorbası,tarhana çorbası,un çorbası,hazır çorba…)
- Gluten içeren çikolata,sakız,gofret,dondurma
- Malt kullanılan içecekler(bira,votka…)
- Tuzlu-soslu kuruyemişler
- Unlu tatlılar
Güvenilir yiyecekler;
- Tüm kurubaklagil
- Tüm meyve ve sebzeler
- Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar
- Yumurta,reçel,bal,peynir,süt,yoğurt,zeytin
- Mısır unu,pirinç unu,patates unu,kestane unu,soya unu
- Et,balık,kümes hayvanı etleri(galeta unu veya una batırılmamış olmalıdır)
Glutensiz diyetine ara verip, yeniden başlanılabilir mi?
Çölyak hastalığı ömür boyu süren bir hastalıktır.Zamanla geçmesi mümkün değildir.Bu nedenle tek tedavi yolu olan glutensiz diyete ara verilemez.Verilmesi durumunda bağırsak ve diğer organlarda tahribata neden olur,sağlık durumunu olumsuz etkiler.
“Gluten free” nedir?
Paketli gıdalarda,kozmetiklerde,kişisel bakım ürünlerinde,ilaçlarda rastlanılan bu ibare içeriğinde gluten bulunmadığını gösterir.
Çölyak hastası olmadan glutensiz besinler ile beslenmek faydalı mı?
Glutensiz gıdalar daha fazla yağ içerdiğinden dolayı vücut yağ dengesini bozabilir.
Sonuç olarak Çölyak Hastalığının erken teşhisinde ince bağırsak ve diğer organlarda geri dönüşümsüz hasar oluşumunu önlemiş oluruz.Glutensiz diyet ile yaşam kalitesini arttırırız.Aynı zamanda oluşabilecek sağlık sorunlarını önlemek için iyi bir etiket okuyucusu olmaya özen gösterilmelidir.
