Sporcular arasında kullanımı giderek artan ilaçların başında anabolik steroidler gelir. Erkeklerin testislerinde ve adrenal kortekste yapılan doğal androjenik anabolik steroidlerin sentetik olarak yapılmış şekilleridir. Organizmada bazı hormonlar anabolizmaya (doku yapımı) yardım ederler ve anabolik süreçleri hızlandırırlar. Bu tür hormon ve maddelere anabolizan adı verilir.
Anabolik Steroidler
Erkeklerde salgılanan (az miktarda kadında da) testesteron hormonunun hem adrojenik (erkek cinsi özelliği) hemde anabolik doku yapımı etkiye sahiptir. 1950’li yıllardan itibaren protein sentezini arttırarak kas kitlesini ve kas kuvvetini arttırmak amacıyla kullanılan anabolik steroidler, testesterona benzer şekilde erkek seks karekterinin ve kas yapısının gelişip güçlenmesi amacıyla gülle, diks, çekiç atma, boks, halter, güreş ve vücut geliştirme gibi sporlarda kullanılmaktadır.
Başlıca anabolik steroidler şunlardır ;
- Bolasteron,
- Clostebol,
- Drastonolone,
- Mesterolon,
- Nandrolon,
- Norethandrolene,
- Oxandrolon,
- Oxymesterone,
- Stanozolol,
- Testesteron ve esterleri,
- Trenbolene v.b leridir.
Erkeklik hormon sınıflamasına giren doğal androjenik anabolik steroid hormonlar organizmada,
- Metabolik süreçlere etki ederler,
- Genetik materyale etki ederler,
- Organların büyümesini sağlar,
- Protein yapımını arttırır,
- Özellikle vücut görünümünde ve kişilik yapısında değişikliklere neden olurlar.
Anabolik Steroidlerin Yan Etkileri
Sentetik olarak yapılan anabolik steroidlerin anabolik özellikleri korunmaya, androjenik özellikleri azaltılmaya çalışılmıştır. Ancak androjenik etkiler tam anlamıyla yok edilememiştir. Bu yüzden doping olarak kullanıldıklarında erkeklerde, testis hacmi ve sperm yapımında azalma, kadınlarda ise kıllanma, erkeksi görünüm, menstruasyon bozuklukları ses kalınlaşması gibi yan etkilere neden olmaktadır.
Doping amacıyla kullanımı yaygın olan anabolik steroidlerin performansı arttırdığı yönünde bir netlik olmamakla beraber, kuvvet-sürat sporlarında etkili olabileceği düşünülmektedir. Antrenmanların neden olduğu hipertrofinin erkeklerde kadınlara oranla daha belirgin oluşu testesteron hormonuna bağlıdır.
Anabolik steroidlerin kullanımı konusunda Amerikan Spor Hekimliği Kolejinin saptadığı esaslar şunlardır :
- Anabolik androjenik steroidler uygun bir diyet eşliğinde, vücut ağırlığının artmasına yardımcı olurlar.
- Uygun bir diyet ve yeterli egzersizle birlikte, bazı sporcularda kas kitlesinde artış sağlayabilir. Ancak bunun için, aşırı dozlarda anabolizan kullanımına gereksinim vardır.
- Anabolizanlar aerobik kapasiteyi arttırmaz.
- Anabolik androjenik steroidler: karaciğer kardiyovasküler sistem, üreme organları ve ruhsal sağlık üzerinde çok ciddi yan etkilere neden olabilirler.
- Bu sayılan nedenlerle anabolik steroidlerin spor karşılaşmalarından önce, performansı arttırmak amacıyla kullanılmaları sakıncalı ve yasaktır.
Anabolik steroidlerin yan etkileri şu şekilde sıralanabilir ;
- Karaciğer bozuklukları, sarılık ve karaciğer kanseri,
- Kalp hastalıkları,
- Erkekte meme büyümesi,
- Sperm üretiminin azalımı-kısırlık,
- Cinsel istek kaybı,
- Sivilcelenme,
- Kadınlarda ses kalınlaşması, erkeksi görünüm ve kıllanma, klitoris büyümesi ve menstruasyon bozuklukları v.b